حدیث (21) امام على علیه السلام :

 

تَحَرِّى الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛
 

 

راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.

 

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 217 ، ح 4294

 

حدیث (22) امام على علیه السلام :

 

 

[عَلَامَةُ الْإِیمَانِ‏] الْإِیمَانُ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَیْثُ یَضُرُّکَ عَلَى الْکَذِبِ حَیْثُ یَنْفَعُک‏

 

(نشانه) ایمان، این است که راستگویى را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویى، گرچه به سود تو باشد، ترجیح دهى.

 

 

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 556، حکمت458

 

حدیث (23) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

 

إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِی الصَّلَاحِ وَ أَبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الْفَسَاد

 

خداوند عزوجل، دروغى را که باعث صلح و آشتى شود دوست دارد و از راستى که باعث فتنه شود بیزار است.

 

من لا یحضره الفقیه ج4، ص353، ح5762

 

حدیث (24) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

 

اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَصْدیقا لِلنّاسِ اَصْدَقُهُمْ حَدیثا وَ اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَکْذیبا اَکْذَبُهُمْ حَدیثا؛
 

 

هر کس راستگوتر است سخن مردم را بیشتر باور مى‏کند و هر کس دروغگوتر است مردم را بیشتر دروغگو مى‏داند.

 

نهج الفصاحه ص 272 ، ح 591

 

حدیث (25) امام صادق علیه السلام :

 

 أَنَّهُ قَالَ لِبَعْضِ شِیعَتِه‏ عَلَیْکُمْ بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ التَّمَسُّکِ بِمَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ فَإِنَّمَا یَغْتَبِط أَحَدُکُم  إِذَا انْتَهَتْ نَفْسُهُ إِلَى هَاهُنَا وَ أَوْمَى بِیَدِهِ إِلَى حَلْقِه‏

 

امام صادق علیه السلام به بعضى از شیعیان خود فرمودند: بر شما لازم است پرهیزکارى و تلاش و راستگویى و امانت دارى و چنگ زدن به مذهب خود، زیرا هر یک از شما به هنگام جان دادن، غبطه او را خواهند خورد.

 

دعائم الاسلام ج1، ص 66 و 67 

 

حدیث (26) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

 

إِن أَحبَبتُم أَن یُحِبَّکُمُ اللّه  وَ رَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائتُمِنتُم و َاصدُقوا إِذا حَدَّثتُم وَ أَحسِنوا جِوارَ مَن جاوَرَکُم؛

 

اگر مى خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتى امانتى به شما سپردند رد کنید و چون سخن گویید راست گویید و با همسایگان خود به نیکى رفتار نمایید.

 

نهج الفصاحه ص 264 ، ح 554

 

حدیث (27) امام صادق علیه السلام :

 

 الْمَکَارِمُ عَشْرٌ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ فِیکَ فَلْتَکُن‏ ....   صِدْقُ الْبَأْس‏ وَ صِدْقُ اللِّسَانِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ وَ إِقْرَاءُ الضَّیْف‏ وَ إِطْعَامُ السَّائِلِ وَ الْمُکَافَأَةُ عَلَى الصَّنَائِعِ وَ التَّذَمُّم‏ لِلْجَارِ وَ التَّذَمُّمُ لِلصَّاحِبِ وَ رَأْسُهُنَّ الْحَیَاءُ.

 

مکارم ده تاست : اگر مى توانى آنها را داشته باش ... : استقامت در سختى ها، راستگویى، امانتدارى، صله رحم، میهمان نوازى، اطعام نیازمند، جبران کردن نیکى ها، رعایت حق و حرمت همسایه، مراعات حق و حرمت رفیق و در رأس همه، حیا.

 

کافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص 55 و 56

 

حدیث (29) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

 

 أَقْرَبُکُمْ مِنِّی غَداً فِی الْمَوْقِفِ أَصْدَقُکُمْ لِلْحَدِیثِ وَ آدَاکُمْ لِلْأَمَانَةِ وَ أَوْفَاکُمْ بِالْعَهْدِ وَ أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً وَ أَقْرَبُکُمْ مِنَ النَّاس‏

 

نزدیک ترین شما به من در قیامت، راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.

 

تحف العقول ص 46 - امالی(طوسی) ص 229 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 72 ، ص94، ح12 

 

حدیث (30) امام صادق علیه  السلام :

 

 إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً إِلَّا بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ.

 

 

خداى عزوجل هیچ پیامبرى را نفرستاد، مگر با راستگویى، و برگرداندن امانت به نیکوکار و یا بدکار.

 

کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 104، ح 1

 

حدیث (31) امام صادق علیه  السلام :

 

إِنَّ الصّادِقَ أَوَّلُ مَنْ یُصَدِّقُهُ اللّه  عَز َّوَ جَلَّ یَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ وَ تُصَدِّقُهُ نَفْسُهُ تَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ؛

 

 

راستگو را نخستین کسى که تصدیق مى کند، خداى عزوجل است که مى داند او راستگوست و نیز نفس او تصدیقش مى کند که مى داند راستگوست.

 

کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 104، ح6

 

حدیث (32) امام صادق علیه  السلام :

 

الْکَلَامُ ثَلَاثَةٌ صِدْقٌ وَ کَذِبٌ وَ إِصْلَاحٌ بَیْنَ النَّاسِ قَالَ قِیلَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا الْإِصْلَاحُ بَیْنَ النَّاسِ قَالَ تَسْمَعُ مِنَ الرَّجُلِ کَلَاماً یَبْلُغُهُ فَتَخْبُثُ نَفْسُهُ فَتَلْقَاهُ فَتَقُولُ سَمِعْتُ مِنْ فُلَانٍ قَالَ فِیکَ مِنَ الْخَیْرِ کَذَا وَ کَذَا خِلَافَ مَا سَمِعْتَ مِنْهُ.

 

سخن سه گونه است: راست و دروغ و اصلاح میان مردم به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح میان مردم چیست؟ فرمودند: از کسى سخنى درباره دیگرى مى ‏شنوى که اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مى ‏شود. پس تو آن دیگرى را مى‏ بینى و بر خلاف آنچه شنیده ‏اى، به او مى‏ گویى: از فلانى شنیدم که در خوبى تو چنین و چنان مى‏ گفت.

 

کافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص 341، ح 16

 

حدیث (33) امام على علیه  السلام :

 

الصَّادِقُ عَلَى شَفَا مَنْجَاةٍ وَ کَرَامَةٍ وَ الْکَاذِبُ عَلَى شَرَفِ مَهْوَاةٍ وَ مَهَانَة

 

راستگو در آستانه نجات و بزرگوارى است و دروغگو در لبه پرتگاه و خوارى.

 

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 117 ، خطبه 86

 

حدیث (34) امام صادق علیه  السلام :

 

لا تَغْتَرّوا بِصَلاتِهِمْ وَ لا بِصیامِهِمْ، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَ الصَّوْمِ حَتّى لَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ ، وَلکِنِ اخْتَبِروهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَدیثِ وَ أداءُ الأمانَةِ؛

 

 

فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى کند، بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید.

 

کافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص 104، ح2

 

حدیث (35) رسول اکرم صلى  الله  علیه  و  آله :

 

إِذا رَأَیْتَ مِنْ أَخیکَ ثَلاثَ خِصالٍ فَارْجُهُ: اَلْحَیاءُ و َالأَمانَةُ وَ الصِّدْقُ؛

 

هر گاه در برادر (دینى) خود سه صفت دیدى به او امیدوار باش: حیا، امانتدارى و راستگویى.

 

نهج الفصاحه ص 193 ، ح 205

 

حدیث (36) امام صادق علیه  السلام :

 

مَنْ صَدُقَ لِسانُهُ زَکى عَمَلُهُ؛

 

هر کس راستگو باشد عملش پاکیزه مى شود و رشد مى کند.

 

کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 105، ح 11

 

حدیث (37) امام على علیه  السلام :

 

یَبْلُغُ الصّادِقَ بِصِدْقِهِ ما یَبْلُغُهُ الْکاذِبَ بِاحْتیالِهِ؛

 

راستگو، با راستگویى خود به همان مى رسد که دروغگو با حیله گرى خود.

 

غررالحکم و دررالکلم ص 809

 

حدیث (38) امام سجاد علیه  السلام :

 

خَیْرُ مَفَاتِیحِ الْأُمُورِ الصِّدْقُ، وَ خَیْرُ خَوَاتِیمِهَا الْوَفَاء

 

 

بهترین شروع کارها صداقت و راستگویى و بهترین پایان آنها وفا است.

 

نزهة الناظر و تنبیه الخاطر ص 93

 

حدیث (39) امام موسى کاظم علیه  السلام :

 

اَداءُ الاَمانَةِ و َالصِّدْقُ یَجْلِبانِ الرِّزْقَ، و َالْخیانَةُ و َالْکَذِبُ یَجْلِبانِ الفَقْرَ وَ النِّفاقَ؛

 

اداى امانت و راستگویى روزى را زیاد مى کند و خیانت و دروغگویى باعث فقر و نفاق مى شود.

 

تحف العقول ص 403

 

حدیث (40) امام على علیه  السلام :

 

مَنْ تَحَرَّى الصِّدْقَ خَفَّتْ عَلَیهِ المُؤُنُ؛

 

هر کس صداقت و راستگویى پیشه کند، بار زندگى براى او سبک مى شود.

 

تحف العقول ص 91

 

حدیث (41) امام على علیه  السلام :

 

مَا السَّیْفُ الصّارِمُ فى کَفِّ الشُّجاعِ بِاَعَزَّ لَهُ مِنَ الصِّدْقِ؛

 

شمشیر بُرّنده در دست شجاع براى او دشمن شکن تر از راستگویى نیست.

 

شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید ج20، ص296، ح387

 

حدیث (42) امام على علیه  السلام :

 

اَقْبَحُ الصِّدقِ ثَناءُ الرَجُلِ عَلى نَفْسِهِ؛

 

زشت‏ترین راستگویى، تعریف انسان از خودش مى‏باشد.

 

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 466 ، ح 10729

 

حدیث (43) امام على علیه  السلام :

 

اِذا اَحَبَّ اللّه‏ُ عَبْدا اَلْهَمَهُ الصِّدْقَ؛

 

هرگاه خداوند بنده‏اى را دوست بدارد، راستگویى را به او الهام مى‏نماید.

 

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 217 ، ح 4292

 

حدیث (44) امام على علیه  السلام :

 

یَکْتَسِبُ الصَّادِقُ بِصِدْقِهِ ثَلَاثاً حُسْنَ الثِّقَةِ بِهِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُ وَ الْمَهَابَةَ عَنْه‏

 

 

راستگو با راستگویى خود، سه چیز را به دست مى‏آورد: اعتماد، محبت و شکوه (در دل‏ها).

 

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 219 ، ح 4358

 

حدیث (45) رسول اکرم صلى‏ الله‏ علیه ‏و ‏آله :

 

 لَا تَنْظُرُوا إِلَى کَثْرَةِ صَلَاتِهِمْ وَ صَوْمِهِمْ وَ کَثْرَةِ الْحَجِّ وَ الْمَعْرُوفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّیْلِ وَ لَکِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ.

 

 

به زیادى نماز و روزه و حج و نیکى و وِرد و ذکر شبانه مردم نگاه نکنید، بلکه به راستگویى و امانتدارى آنان توجه نمایید.

 

عیون اخبار الرضا علیه ‏السلام  ج 2 ، ص 51 ، ح 197

 

حدیث (46) رسول اکرم صلى‏ الله‏ علیه ‏و ‏آله :

 

ثَلَاثٌ یَقْبُحُ فِیهِنَّ الصِّدْقُ النَّمِیمَةُ وَ إِخْبَارُکَ الرَّجُلَ عَنْ أَهْلِهِ بِمَا یَکْرَهُ وَ تَکْذِیبُکَ الرَّجُلَ عَنِ الْخَیْر

 

 

در سه چیز راستگویى زشت است: سخن‏چینى، خبر ناخوشایند دادن به مردى درباره زن و فرزندش و تکذیب کردن خبر کسى.

 

تحف العقول ص 9

 

حدیث (47) رسول اکرم صلى‏ الله‏ علیه ‏و ‏آله :

 

عَلَیْکُمْ بِالصِّدْقِ فَاِنَّهُ مَعَ البِرِّ وَ هُما فِى الْجَنَّةِ وَ اِیّاکُمْ و َالْکِذْبَ فَاِنَّهُ مَعَ الْفُجورِ وَ هُما فِى النّارِ؛
 

 

شما را سفارش مى‏ کنم به راستگویى، که راستگویى با نیکى همراه است و هر دو در بهشت ‏اند و از دروغگویى بپرهیزید که دروغگویى همراه با بدکارى است و هر دو در جهنم ‏اند.

 

نهج الفصاحه ص 572 ، ح 1976