اجتناب از گناهان کبیره موجب آمرزش

همه ما به خوبی می‌دانیم که در هر ساعت، شوخی یا جدی، گناهان ریز و درشت زیادی را انجام می‌دهیم. ممکن است به این گناهان عادت کرده باشیم؛ بنابراین برای ما کم اهمیت باشد. اما چیزی که مهم است این است که این اعمال به هرحال گناه هستند و اگر خدای متعال بخواهد به خاطر همه این گناهان ما را بازخواست کند، معلوم نیست کارمان به کجا می‌کشد. خوشبختانه خدای رحمان و رحیم راه‌هایی را قرار داده تا ما بتوانیم به وسیله آنها از عقوبت و بازخواست این گناهان در امان باشیم. راه‌هایی مثل: انجام دادن کارهای نیک، خوشخویی، سجده زیاد و صلوات فرستادن.

یکی از اموری که باعث می‌شود خدای متعال از تمامی گناهان کوچک ما چشم‌پوشی کند، اجتناب و دوری از گناهان کبیره یا گناهان بزرگ است. در آیه 31 سوره مبارکه نساء می خوانیم: «إن تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم وندخلکم مدخلا کریما؛ اگر از گناهان بزرگی که از آنها نهى شده‌اید اجتناب کنید، ما از بدی هاى شما صرف نظر مى‌کنیم و به منزلگاهى گرامى داخلتان مى‌سازیم.»

طبق روایات منظور از گناهان کبیره گناهانی است که خدای متعال برای آنها عذاب آتش در نظر گرفته یا شدیداً از آنها نهی کرده است؛ گناهانی مانند: شرک، رباخواری، حق الناس، غیبت، کم‌فروشی، سخن‌چینی، اسراف، خوردن مال یتیم، آزار و اذیت پدر و مادر، نپرداختن زکات واجب، شراب‌خواری و قطع رحم.

چه کنیم تا از ارتکاب گناهان کبیره در امان بمانیم؟ 

برای پیشگیری از گناه دو نوع اصلاح فردی (درونی ) و (اجتماعی)می توان انجام داد. انبیاء و اولیای الهی که از درون، صالح  و اهل اصلاح بودند ، در محیط هایی زندگی می کردندکه همه‌ی عناصر ، علیه آن ها  بود  و اگر چه آنان از مزاج معتدل و سالم بر خوردار بودند و پدران و مادران موحدی داشتند و از اصلاب  طاهره و ارحام  مطهره به دنیا آمده بودند ، اما چنین نبود که محیط خانواده ، کار ، زیست و نظام  حاکم بر جامعه ی آنان ، صالح باشد ، در عین حال آنان اصلاح را از درون خویش ، شروع کرده و سپس جامعه را هم پروراندند و دیگران را به پیمودن راهی که خودشان رفته بودند، یعنی  مبارزه با خواسته های درونی، تشویق کردند.

اگر انسان ، مبارزه را از درون ،با شیاطین ، وسوسه و نفس اماره شروع کند ، موفق تر است و نباید به انتظار اصلاح جامعه باشد که همه اصلاح شوند ، پس به اصلاح درون بپردازد.

برخی از عواملی که می توانند در اصلاح فردی تاثیر بسزائی داشته باشند عبارتند از:  

 

خدا باوری و تقویت باور دینی

خدا باوری نیز می تواند مصونیّت در مقابل گناه ایجاد نماید. بدون شک ، باورهای دینی ، رفتار انسان را اصلاح می کند و عدم پای بندی به باورهای دینی، رفتار انسان را فاسد می کند . دلیل این مدّعا ، بسیاری از مردم کشورهای غربی هستند که هیچ گونه عفتی در منطق آن ها پیدا نمی شود.

اگر انسان به موقعیّت خود در عالم هستی توجّه کند، بدون شک گناه نخواهد کرد، زیرا همواره تحت نظر خدا و ماموران الهی است . همان طور که اگر کسی بخواهد خلافی کند، حتی اگر بداند یک کودک، کار خلاف او را مشاهده می کند، از خلاف دست می کشد، در هنگام ارتکاب گناه نیز اگر بداند فرشتگان ، اعمال او را ثبت می کنند، از این کار باز می ایستد. 

 

مشارطه،مراقبه و محاسبه

یعنی برای ترک گناه ، پس از عزم و اراده، با خود شرط کند که به طور مثال،امروز دروغ نگوید، آن گاه در طول روز، مراقب باشد، برخلاف شرط خود عمل نکند ودر پایان محاسبه و حساب رسی کند که چه اندازه توانسته بر عزم خود ثابت قدم باشد و به شرط خود عمل کند . در این صورت است که هر روز می تواند،گامی به جلو بردارد تاجایی که دیگر برای گناه یا ترک واجب، محلی باقی نماند.  

 

توجّه به کرامت انسان

آدمی ، خلیفة الله و مسجود ملائکه خوانده شده و خداوند همه چیز را برای او آفریده و برای او مسخّر کرده -«وَسَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا»- و درباره او فرموده: «و ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و در خشکی و دریا ،برنشاندیم و از چیزهایی پاکیزه روزی شان دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریدگان برتری کامل بخشیدیم .»

اگر آدمی شخصیّت والای خود را پاس بدارد ، هیچ گاه گرد گناه نمی گردد و خود را خوار نمی‌سازد و با توجّه به کرامتی که برای او حاصل شده ، از گناه باز می ایستد. امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرمایند: برای شما بهایی جز بهشت نیست، خود را به کمتر از آن نفروشید. 

 

تقویت عقلانیت و خردورزی

خرد ورزی از ویژگی های ملکوتی انسان است. روح الهی دمیده در کالبد زمینی ، با هدایت عقل، به کمال می رسد، حال اگر آدمی به خواسته های حیوانی تن دهد ، به سقوط و تباهی کشیده می شود. امام کاظم    ,     می‌فرمایند: خردمندان، زیادی‌های دنیا را رها کردند، چه رسد به گناهان!

حیا وشرم

بیشتر جرم ها و زشتی ها ،از بی حیایی سر می زند، زیرا هر چه پرده‌ی حیا کنار تر رود ، آدمی از هیچ گناهی سر باز نمی زند. امیرالمؤمنین    ,     می‌فرمایند: شرم و حیا انسان را از انجام دادن کار زشت باز می‌دارد

 

دوری از هم نشینان و رفیقان آلوده به گناه

پیروی از هم نشینان بد ، زمینه ی پیوستن آدمی -خصوصا جوانان و نوجوانان- به بدی ها را فراهم می آورد. خدای متعال به پیامبرش این گونه سفارش می‌کند: «وَ إِذا رَأَیْتَ الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیاتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ وَ إِمَّا یُنْسِیَنَّکَ الشَّیْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرى‏ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِین»‏ و هرگاه کسانى را دیدى که در آیات ما به یاوه گویى و سخن بى‏منطق مى‏پردازند از آنان روى گردان [و مجلسشان را ترک کن‏] تا در سخنى دیگر در آیند. و اگر شیطان تو را [نسبت به ترک مجلسشان‏] به فراموشى اندازد، پس از یاد آوردن [به سرعت بیرون برو و] با گروه ستمکاران منشین. (انعام:68) 

       

یاد مرگ

یاد مرگ ، یکی از راه های دوری از گناه و توجّه به عبادت خداوند است . بدون تردید کسی که هر لحظه به یاد مرگ باشد و بداند به زودی ، تمام لذت ها تمام می شود و به جایی می رود که تنهای تنها است و هیچ کس به او سود نمی رساند و هیچ مالی و جاهی او را نجات نمی دهد ، به یقین سراغ گناه نمی رود.

امیرالمؤمنین    ,     می‌فرماید: ای مردم از خدا بترسید؛ خدایی که هر گاه سخن می‌گویید می‌شنود و هر گاه چیزی را پنهان کنید، آن را می‌داند، و برای مرگ آماده باشید؛ مرگی که اگر از آن فرار کنید، شما را درمی‌یابد و اگر ایستادید، شما را می‌گیرد و اگر آن را فراموش کردید، شما را یاد خواهد کرد. 

 سعدی شیرازی نیز در گلستان می‌نویسد: جان در حمایت یک دم است و دنیا وجودی میان دو عدم! دین به دنیا فروشان، خَرَند! یوسف فروشند تا چه خرند؟!

به قول دشمن پیمان دوست بشکستی!    ببین که از که بریدی و با که پیوستی!